EIOPA opublikowała w styczniu raport dotyczący trendów konsumenckich, wraz z mapą ryzyka, aneksem statystycznym (zawierającym m.in. sekcje dotyczące skarg, działalności nadzorczej) oraz wyniki Eurobarometru, który EIOPA zlecił,

Kryteria oceny trendów oparte były m.in. na tym jaka jest samoocena poziomu ochrony ubezpieczeniowej, powodów, dla których nie kupuje się/odnawia ubezpieczenia, poglądów na temat zrównoważonych produktów, problemów napotykanych w przypadku roszczeń).

Kluczowe ustalenia tego raportu obejmują:

– dostęp do przystępnych cenowo produktów ubezpieczeniowych i emerytalnych dostosowanych do potrzeb konsumentów jest nadal niewielki: „jak wynika z badania Eurobarometru, ponad jedna trzecia europejskich konsumentów nie posiada żadnych produktów oszczędnościowych, a ponad połowa z nich obawia się, że nie wystarczy im pieniędzy na wygodne życie na emeryturze. Podczas gdy dostęp do produktów ubezpieczeniowych wydaje się być bardziej rozpowszechniony, obowiązkowe ubezpieczenia komunikacyjne i gospodarstwa domowego stanowią dużą część wszystkich ubezpieczeń, podczas gdy inne kategorie są rzadko wykorzystywane.”

– EIOPA stwierdza, że pogarszający się krajobraz makroekonomiczny i gwałtowny wzrost inflacji wywierają presję na konsumentów, którzy mogą być zmuszeni do opóźnienia zakupu potrzebnej ochrony ubezpieczeniowej, braku regularnych płatności składek lub zawieszenia dobrowolnych składek na programy emerytalne.

– W tym kontekście projektowanie produktów i procesy dystrybucji zorientowane na konsumenta mogą pomóc w poprawie kondycji finansowej konsumentów. EIOPA stwierdza, że: „Chociaż w sprawozdaniu odnotowano pozytywne zmiany w tym zakresie w Europie, nadal występują przypadki złego projektowania produktów i obawy dotyczące stosunku jakości do ceny niektórych produktów powiązanych z jednostkami.

– Ciągła cyfryzacja sektorów ubezpieczeniowego i emerytalnego prowadzi również do poszerzenia dostępu do produktów i usług ubezpieczeniowych i emerytalnych, tańszych usług i lepszych cen. Trendy cyfryzacji wymagają jednak ścisłego monitorowania ze względu na zagrożenia cybernetyczne i możliwe dyskryminacyjne praktyki cenowe.”

– w zakresie trendów międzysektorowych, EIOPA bada ‘zdrowie finansowe’ w destrukcyjnym środowisku (cyfryzacja; zwiększona ochrona konsumentów i edukacja finansowa poprawiająca zdrowie finansowe pomimo pewnych utrzymujących się problemów)

– twierdzenia instytucji finansowych co do zrównoważonego rozwoju w celu uniknięcia utraty zaufania i szerszych skutków społecznych (znaczny wzrost sprzedaży zrównoważonych produktów, ale problem greenwashingu).

– „Słabe lub nieodpowiednie doradztwo oraz konflikty interesów nadal stanowią obszar zainteresowania krajowych organów ds. konkurencji, przy czym 12 z nich zgłosiło niewłaściwą sprzedaż produktów powiązanych z jednostkami uczestnictwa jako istotne ryzyko

– Dystrybutorzy ubezpieczeń odgrywają podstawową rolę w ocenie wymagań i potrzeb konsumentów oraz zapewnieniu, że produkty oferują im wartość, jednak przypadki niewłaściwej sprzedaży w przeszłości oraz przypadki słabego doradztwa mogą mieć znaczący wpływ na postrzeganie procesu doradztwa przez konsumentów.

W czerwcu 2022 r. prawie 65% europejskich konsumentów uważało, że trudno jest uzyskać bezstronne doradztwo, przy czym istnieją pewne różnice między państwami członkowskimi. W krajach, w których sprzedaż oparta na prowizji została zakazana w przypadku niektórych produktów, takich jak Dania lub Holandia, odsetek konsumentów uważających, że trudno jest uzyskać bezstronne doradztwo, jest niższy, mimo że nadal jest wysoki. Na słabe doradztwo i konflikty interesów wpływają prowizje. Patrząc na bazę danych EIOPA dotyczącą Solvency II, prowizje pozostały zasadniczo stabilne zarówno w przypadku ubezpieczeń z udziałem w zysku, jak i ubezpieczeń indeksowanych i ubezpieczeń z funduszem kapitałowym. Stawki prowizji w przypadku pozostałych ubezpieczeń na życie wzrosły na poziomie EOG i w 21 państwach członkowskich. Spośród tych 21 państw członkowskich 13 wykazało również wzrost GWP, co wskazuje na możliwość niewłaściwej sprzedaży.

– luka w ochronie ubezpieczeniowej wpływająca na kondycję finansową konsumentów – istniejący trend zaakcentowany przez ostatnie wydarzenia (także odniesienie do niejasnych wyłączeń) :

– podczas wystąpienia zdarzeń systemowych, takich jak klęski żywiołowe lub niedawna inwazja Rosji na Ukrainę, w niektórych państwach członkowskich zainteresowane strony, takie jak pośrednicy, działały jako punkty odniesienia dla konsumentów, pomagając im w procesie dochodzenia roszczeń.